Si luftohet diabeti me qumėshtin e gjirit
Studimet e kohėve tė fundit kanė treguar se ushqimi i foshnjave me qumėsht gjiri ndihmon jo vetėm pėr mirėrritjen e tyre, por edhe pėr pakėsimin e rrezikut tė diabetit tek nėnat. Sipas shkencėtarėve nėse njė grua i jep pėr njė kohė sa mė tė gjatė tė mundshme qumėsht gjiri foshnjės sė saj, ka tė ngjarė tė pakėsojė dukshėm rrezikun e prekjes nga diabeti nė tė ardhmen. Nė njė studim tė kryer pranė spitalit Brigham, morėn pjesė 150 gra dhe u vu re se ushqimi i foshnjave me qumėsht gjiri pėr njė vit, ul 15 pėr qind rrezikun e prekjes sė nėnave nga diabeti. Sipas studimit, nėse njė nėnė ka dy fėmijė dhe qė tė dy i ushqen me qumėsht gjiri derisa secili prej tyre tė bėhet 1 vjeē, kjo nėnė e ul me 30 pėr qind rrezikun e prekjes nga diabeti. Po ashtu zvogėlon mundėsinė qė tė kalojė nė mbipeshė.
...........
Diabeti dhe varėsia e tij nga prodhimi i insulinės
Diabeti i sheqerit ėshtė njė sėmundje endokrino-metabolike, qė ka tė bėjė me mėnyrėn se si organizmi ynė e pėrpunon sheqerin (karbohidratet apo glukozėn) qė ne marrim me ushqimet e ndryshme.
Defekti qėndron nė pamundėsinė e insulinės, njė hormon i prodhuar nga pankreasi, pėr tė mbajtur nivelin e sheqerit nė gjak ne vlerat normale. Insulina ose prodhohet pak ose nuk vepron si duhet pėr tė futur sheqerin brenda nė qelizat e indeve tė organizmit. Pėr rrjedhojė sheqeri ėshtė me tepricė nė gjak dhe shfaq simptoma tė ndryshme si: etja, shtimi oreksit, shtimi nė peshė, nevoja pėr urinim tė shpeshtė, lodhja e shpejtė, ulja e vėmendjes dhe pėrqendrimit, dhe nė pėrgjithėsi njė dobėsi e pėrgjithshme. Por nuk ėshtė e thėnė qė tė gjitha kėto simptoma tė jenė tė pranishme tek njė pacient me diabet.
...........
Si ndihmon dieta e shėndetshme kundėr diabetit
Ushqimi furnizon trupin tuaj me sheqer. Duke u siguruar qė po hani gjėra tė duhura dhe nė sasitė e duhura mund ti ndihmoni vetes suaj nė kontrollin e sheqerit nė gjak. Nuk ekziston njė dietė e vetme pėr secilin person qė ka diabet. Disa ushqime siē janė karbohidratet mund tė rritin shpejt sheqerin tuaj nė gjak. Disa ushqime qė kanė sasi tė lartė tė karbohidrateve janė: buka, drithėrat, brumėrat, pastat ose perimet me amidon siē janė misri dhe patatet. Ėshtė mirė qė tė zgjidhen ushqimet tė cilat janė tė pasura me fibra. Tė pasura me fibra janė pemėt, perimet, fasulja dhe bizelja, buka e vrugėt dhe cerealet. Ėshtė e kėshillueshme qė tė konsumohen ushqime me vlerė tė ulėt tė yndyrnave, yndyrnave tė ngopura dhe kolesterolit, si dhe tė kufizohet sasia e sheqerit qė merret mė ēokollatat, pijet e gazuara etj.
...........